|
Er is een enorm groot verschil tussen gevoel en emotie. In de zenuwbanen gaat het om dezelfde impulsen; en de beleving ervan gebeurt via dezelfde hormonen. Maar dat is ook het geval voor een waarneming en een droom. Hoe wet je of je waarneemt, of hallucineert? Een waarneming heeft te maken met je verbondenheid met de omgeving. Een hallucinatie staat daar los van. Hetzelfde is het geval voor gevoel en emotie.
Gevoel is een directe open beleving van de omgeving.
Emoties zijn bepaald door reflexen; herinnering van het verleden.
Alles wat we waarnemen wordt opgeslagen in het geheugen. Niet alleen hypnose kan die informatie gebruiken. In alles wat je doet kan je terugvallen op beleving van vroeger. Dat is gemakkelijk om niet tweemaal in dezelfde val te vallen. Doordat het staat opgeslagen in het geheugen is dat ook in de toekomst te gebruiken. Vaak is dat handig: dat wat in het verleden goed werkte is in de toekomst direct weer te gebruiken. Dat kan ook een probleem zijn. Doordat herhaling van gedrag (en beleving) wordt gedaan door je reflexen, gaat het 10, 100, 1000 keer sneller dan je kan denken. Je hebt al gereageerd voordat je het door hebt. Voor een ‘functionele reflex’ (een reflex die goed werkt) is dat prettig. Maar als ‘a-functioneel gedrag’ reflexmatig herhaald wordt is dat een probleem. Elke keer weer gaat ‘het’ weer mis, op dezelfde manier. Zonder dat je het door hebt; omdat het gedrag reflexmatig afloopt. Dit is ook een basis van teleurstelling.
Je kan alleen worden teleurgesteld als je een verwachting hebt. Hoe groter de verwachting, des te groter de teleurstelling wanneer het niet goed afloopt. Of des te groter de emotie van blijdschap wanneer het (toevallig) wel goed gaat.
Verwachtingen zijn projecties. Ze zijn gebaseerd op ervaringen uit het ver-leden; en ontkoppeld van het heden. Ze spelen niet in op wat er gebeurt, maar proberen van dat wat gebeurt een herhaling van het verleden te maken. Ook plannen van de toekomst gaat uit van het herhalen van het verleden.
Door het verschil tussen emotie en gevoel te ((h)er)kennen is het mogelijk om niet langer je leven door je verleden te laten bepalen. Dat is – op veel manieren – ook de boodschap die de diverse religies geven. De vrouw van Lot die versteende van angst omdat ze geen herkenningspunten om haar heen zag: ze had haar beleving verankerd in het verleden. De boeddhist die lamenteert dat het leven lijden is, wanneer het vanuit onverwerkt ver-leden beleefd wordt. Zodra je door hebt wanneer je beleving door emotie bepaald wordt, dan kan je eenvoudig constateren dat je wordt geleefd door je verleden. Als je je leven leidt in het heden dan be-leef je gevoel. Alles wat je in het verleden ooit meegemaakt en geleerd hebt staat je nog steeds ter beschikking. Maar het kan niet langer je leven bepalen. Je hebt weer vrije keuze in het heden. En zie de grap weer in van het leven: in alles wat je beleeft heb je keuze hoe je ermee omgaat.
Het beleven van het verschil tussen gevoel en emotie is heel praktisch: de verscheurdheid die ten grondslag ligt aan veel ziekten komt van uit emoties: projecties van het ver-leden op het heden, met de teleurstelling van dien. Daar zit vaak aan gekoppeld het besef dat iets normaal is, dat iets of iemand gelijk heeft: een oordeel door vooroordeel. Begrippen zoals goed en kwaad worden dan levensbepalend. Vandaar dat veel religies aanbevelen om geen oordeel te vellen. Van oordelen naar beoordelen naar vooroordelen naar veroordelen zijn vaak maar kleine stappen; waarin de redenen van het uniek zijn van een ander onvoldoende worden beleefd. In het beleven van gevoel is er een openheid en respect dat de dingen zijn zoals ze zijn, ook al is de achtergrond en historie ervan niet altijd te zien. In dit universum ontwikkelt alles zich in balans met de omgeving. Is die balans niet te vinden, dan valt dat wat uit balans is weg uit het universum. (Soms is dat een langdurig proces, zoals een steentje onder de huid van je voet.) De basis van genezen is het herstellen van die balans. Met daarmee het vinden van die optie dat wat uit balans lijkt in de eigen omgeving weer in balans komt. Ook daar is het verschil tussen gevoel en emotie van belang. Gevoel wordt beleefd in open omgang met de omgeving; gevoel is dardoor flexibel, met besef wat er gebeurt in jezelf en je omgeving. Emotie is verankerd aan je beleving van jezelf, in het verleden. En is daardoor weinig flexibel in het omgaan met de actuele beleving. Om het anders te beschrijven: emotie ligt in jezelf en staat los van een ander. Gevoel is in open contact met je omgeving.
|
