Het bestaan van het Wetboek laat al zien dat we er ‘met z’n allen’ nog niet zo uit zijn hoe we met elkaar omgaan. Iedereen heeft keuzevrijheid in wat je doet met je leven. Tegelijkertijd beïnvloed wat we doen alle mensen in onze omgeving, en onze omgeving. Je gedrag heeft dus een effect dat veel verder gaat dan je zelf denkt. Dat komt ook doordat veel van wat we doen door onze reflexen gedaan wordt. Die werken zonder dat we ons daarvan bewustzijn (dat is juist een kenmerk van reflexen). Voor ons is het een Blinde vlek; die anderen vaak opvalt. Vandaar dat we gedrag van anderen anders beleven dan gedrag van onszelf. Je eigen gedrag, daar zit je middenin. Het is alsof je vanuit je hoofd omlaag kijkt in je lichaam en daarin moet kiezen uit alle opties en onzekerheden die je daar ziet. Als je kijkt naar een ander dan zie je dat anders: je ziet de dode cellen van de huid van hun lichaam, en de reflexen die hun gedrag bepalen. Er is dus een groot verschil tussen de manier waarop je jezelf beleeft, en je beleving van een ander. Die staan, om het zo maar te zeggen, haaks op elkaar. (Zie Figuur)
|
Figuur: Van de ander zien we dode cellen en oude refllexen. Van onszelf zien we onzekerheden en nieuwe keuzen.
Dat geeft ook wat inzicht in het omgaan met het gedrag van een ander. Het is hun gedrag. Het bepaalt hun manier van leven, en (mettertijd) sterven. Iedereen heeft daarin een vrije keuze. Als je door je keuze in conflict komt met de vrije keuze van een ander ... dan is er het wetboek. In principe is dat een afspraak tussen alle mensen met elkaar om tot een oplossing te komen als je elkaar teveel in de haren zit. Soms komt het niet zo ver, en dan bekijk je het gedrag van een ander ... en heb je een keuze. Je lichaam kan het beleven als stimulus, of als stress. Een hofnar staat erom bekend dat die de stress van de een omzetten in een stimulus voor een ander. Een ‘on-line vertaalbureau’ om gedrag vanuit een ander perspectief te bekijken. Dat is ook de essentie van humor: vanuit een groter of ander perspectief ziet iets er totaal anders uit.
Een dokter doet dat ook. Als iemand raar gedrag heeft, noemen ze die “patiënt”, laten zich ervoor betalen en nemen het gedrag op de koop toe. Probeer het eens. Maar voorzichtig: wat je een ander aandoet zal een ander ook jou aandoen. Vandaar dat zovele religies adviseren dat je een ander behandeld zoals je zelf zou willen worden behandeld. Maar omgekeerd ook: dat je met jezelf omgaat zoals je iemand waarom je geeft goed zou gunnen. Het is eenvoudiger om in te zien dat iedereen op de planeet op een eigen manier probeert om er het beste van te maken. Is dat waarom er zoveel mensen zijn op Aarde: opdat je van verschillende kanten reflectie kan krijgen op je eigen (vreemde) gedrag? Het kijken naar het gedrag van een ander helt om je eigen gedrag te begrijpen. Heb je ook zulke kanjers van blinde vlekken? Herhaal je net zo het gedrag van je ouders? Als je neuspeutert, denk je dan ook dat je dan niet gezien wordt? Er zijn veel mensen die zich alleen anders gedragen dan in groepen; ook dat is een keuze. Het leuke van gedrag is dat je kan kiezen. Als je gedrag je niet meer bevalt; doe het dan anders. Je gedrag heb je van kinds af aan al geleerd. Wat je kan aanleren kan je ook afleren, of herleren. Anderen bieden daarin fascinerende inspiratie, en keuzen, in gedrag wat je zelf kan gebruiken. Gedrag van anderen kan je niet veranderen. Het is een uiting van hun vrije keuze. Maar vaar door hun reflexen bepaald. Je eigen gedrag is bepaald door reflexen; maar ook daarin heb je vrije keuze. Ook hoe je omgaat met het gedrag van een ander. Ze doen toch wat ze doen; maar beleef je het als stimulus? Of als stress? (Als je meent dat je daarin geen vrije keuze hebt, dan is ook dat je vrije keuze.) Van elk gedrag van elk mens valt wat te leren. Navragen waarom iemand doet wat die doet geeft soms veel inzicht, voor de vrager en voor de gevraagde. Want uiteindelijk is iedereen blij als die van (niet werkend) gedrag af is. En dat het gedrag wat ze gebruiken af is.
|